Rrotullimi i kulturave në kopsht

Heren e kaluar folem pak per planifikimin dhe projektimin e kopshtit per mbjelljet e pranveres, gje e cila duhet me patjeter shikuar nen perspektiven e rrotullimit te kulturave.

Cfare eshte rrotullimi dhe per cfare sherben?
Me termin "rrotullim kultural" nenkuptohet nje vazhdimesi e kulturave te ndryshme ne te njejten parcele toke e cila parashikon rikthimin e tyre njera pas tjetres pas disa vitesh ne ate parcele.
Kjo teknike e hershme ben te mundur qe cdo vit terreni te prese e te rrise bime te ndryshme nga ato te vitit te kaluar, gje qe ruan per nje kohe me te gjate fertilitetin e terrenit, redukton semundjet e parazitet dhe na mundeson vjelje me te mira e te bollshme.

Planifikimi
Per te realizzar rrotullimin do te na duhet te bejme nje planifikim 3 ose 4 vjetor dhe per kete fillimisht  duhet te ndajme bimet ne 3-4 kategori sipas nevojave te tyre per lende ushqyese ose sipas vetive te tyre.

1 - Bimet shfytezuese, jane ato me kerkesa te larta ushqyese dhe qe varferojne terrenin, si: domatja, kungulli, patatja, trangulli, patellxhani, lakrat, etj.
2 - Bimet me nevoja te mesme, pra ne krahasim me ato me siper u nevojiten me pak ushqim, si: qepet, karrotat, hudhrat, sallata, etj.
3 - Legumet, familja ne te cilen bejne pjese fasulet, bizelet, batha, qiqrat, thjerrezat, lupini, etj. dhe qe kane nevoje akoma me pak per ushqim, e jo vetem kaq, ato madje e pasurojne terrenin me azot.
4 - Speciet e rinovimit, jane bime te cilat nuk mbillen me objektiv te vjelat por pasurimin e terrenit.

Le te marrim nje shembull praktik
Ndajeni token tuaj ne 4 parcela.
Ne parcelen "A" vitin e pare pasi terreni eshte pleheruar mire me pleh organik mund te mbillen bimet me nevoja me te larta si ato te pikes 1.
Vitin e ardhshem ne kete parcele do te mbillen ato me me pak nevoja, pra te pikes 2.
Vitin e trete ne kete parcele do te mbillen ato te pikes 3.
Dhe vitin e katert mund te mbillen nje mix bimesh te cilat sherbejne per te rinovuar terrenin, si: vicia sativa, terfili, melilotus, jonxha, façelia, koriandri, kalendula, karrota e eger, cikoria e eger, borraxhine, fiordalisi, etj. Keto bime lihen te rriten deri ne lulezim pastaj korren dhe fundosen ne terren duke u kthyer keshtu ne fertilizante. Kjo teknike quhet Permbysja e mases se gjelber per te citen do te flasim edhe me tej.

Nese nuk mund te permbushni kete te fundit, atehere mund te perdorni nje plan 3 vjetor vetem me tre pikat e para.

Nje forme tjeter eshte duke i ndare bimet ne 3 grupe te tjera sipas pjeses se tyre te ngrenshme.
1. Perime me fruta te ngrenshem (domatja, speci, trangulli etj.)
2. Perime me zhardhoke ose rrenje te ngrenshme (patatja, karrota, qepa, finoku, etj.)
3. Perime me gjethe te ngrenshme (sallata, spinaqi, pazia, cikoriet, etj.)

Pra, mund te kryeni rrotullimin edhe ne baze te tipit te tyre sipas pjeses se ushqyeshme.

Permbledhje
Rrotullimi i perimeve ne kopsht eshte i nevojshem per disa funksione dhe luan rol themelor per rinovimin e terrenit dhe cilesite e tij:

1- Cilesite fizike
(permiresimi i struktures se terrenit, aftesise se filtrimit te ujit dhe ajrimit, rritja e aktivitetit te mikroflores, rritja e lendes organike)
2 - Cilesite kimike
(pasurimi i terrenit me elemente ushqyes, ruajtja e ph dhe fertilitetit ne menyre konstante)
3 - Cilesite biologjike
(reduktimi i barishteve te keqia, reduktimi i patogjeneve ne terren)



Pune te mbare!

Bahçja në Janar

Duke shpresuar qe keni kaluar mire me festat dhe jeni duke menduar per kopshtin tuaj, ja ku jemi duke rifilluar e duke ju kujtuar se pari se te veteprodhosh ushqimin e perditshem eshte nje nder gjerat me te rendesishme pasi me shendetin nuk mund te luhet dhe prandaj ajo cfare konsumojme luan nje rol kyç.

 Janari eshte muaji ne te cilin mbase dedikohen me pak ore se zakonisht ne kopsht per faktin se temperatura, ngricat, shirat apo bora nuk i mundesojne punimet ne te, prandaj mundemi akoma ti kenaqemi zjarrit bubulak ne shtepi..  😊
Gjithsesi, nese nuk kemi shume pune fizike kjo nuk do te thote se nuk ka asgje per te bere, ky eshte nje muaj maft i mire per pergatitje, organizim e projektim, sigurimin e farave, veglave te punes etj.

Kush kishte mbjelle ne vjeshte akoma mund te vjele lulelaker, brokoli, panxhar, finoke, cikorie, rrepa, karrota etj. nese keto kane qene te mbuluara me plasmas apo pelhure te pershkueshme si tek foto me poshte, ndersa per ju qe nuk keni mbjelle mire eshte qe keto ti dini per dimrin e ardhshem.

* Projektimi
Kush ka filluar te kultivoje e di nga pervoja qe jo gjithmone eshte shume e thjeshte per te organizuar ne menyren me te mire te mundshme, prandaj duhet marre pak kohe per te projektuar kopshtin ne baze te: siperfaqes qe kemi dispozicion, nevojave tona, ekspozimit ndaj diellit, eres, burimeve te ujit, titpit te terrenit, llojeve qe deshirojme te mbjellim etj.
Kur te merrni nje karte e pene per te dizenjuar, mos harroni qe kopshti nuk eshte thjesht "magazina" e ushqimit tuaj, por edhe nje vend relaksi i pasur ne biodiversitet per ne, femijet, apo kafshet shtepiake.

* Dizenjimi
Pasi keni perfunduar projektin sipas pikes me siper tani do tju duhet ta zbatoni e ju nevojitet spango e kunja per te percaktuar zonat.
Nese nuk keni akoma pleheruar token kete mund ta beni tani qe te jete gati per mbjelljet e pranveres, dhe ajo qe ne rekomandojme eshte qe te perdoret pleh natyral te cilin (nese nuk e keni vete) mund ta gjeni prane fermereve qe njihni. Keshillohet qe toka te mos punohet nese ka akoma ngrica.

* Sigurimi i farave
Pasi keni hartuar e zbatuar projektin, duhet te mendoni per ate cka eshte me e rendesishme, farat. Kjo eshte nje teme me vete per te cilen kemi folur edhe here te tjera, por kesaj radhe thjesht do t'ju kujtonim qe te filloni ti gjeni dhe me e mira eshte te perdorni farat e bimeve qe i keni veteprodhuar ju apo miqte tuaj prej vitesh, mundesisht te jene sa me antike edhe lokale, pasi jane me rezistente ndaj semundjeve dhe paraziteve. Nese nuk keni pervojen e duhur per te prodhuar nje bime prej fares (dhe kete do e shohim me tej), atehere do t'ju nevojitet ne momentin e duhur te bleni fidane te gatshem.

* Mbjellje ne janar
Megjithese eshte pak ftohte, nese ndodheni ne nje zone me klime te bute mund te mbillni hudhra (thelpinj), qepe, bizele e bathe.
Ndersa ne minitunele mund te mbillni sallate, karrota, valeriana, rukola, cikorie e rrepa.

Nje ide e mire eshte te pyesni banoret e zones tuaj te cilet kultivojne prej vitesh dhe prej eksperiences se tyre mund t'ju ndihmojne ne lidhje me kohen e mbjelljeve.